Afkoop alimentatie in ruil voor overwaarde van de woning, kan dit? 

Update januari 2023

In mijn praktijk zie ik vaak partijen in een situatie waarbij een overwaarde op de woning van toepassing is en een partneralimentatie van toepassing kan zijn. Eén van beide wil graag in de woning blijven wonen maar heeft niet de mogelijkheid de ander uit te kopen. De overwaarde moet verrekend worden en er is geen leencapaciteit volgens de normen van de banken.

Wat nu?

Het is mogelijk aan de overwaarde een bruto bedrag toe te kennen. Een voorbeeld, M en V hebben samen een woning met een overwaarde van € 100.000,-. V wil blijven wonen. V zou M voor €50.000,- moeten uitkopen. Bij een inkomstenbelasting van 37,07% bedraagt de bruto overwaarde € 79.453,- (NB hierbij is geen rekening gehouden met de ZvW van 5,43%). 
Partijen kunnen afspreken dat dit bedrag als (extra) alimentatie via een (periodieke) afkoopsom wordt vergoed. Deze afkoopsom is bij V belast en bij M aftrekbaar.

Vaak is het, fiscaal gezien, niet voordelig deze afkoopsom eenmalig in mindering te brengen op de inkomstenbelasting. Partijen kunnen dan afspreken dat dit bedrag over een periode van, bijvoorbeeld, drie jaar wordt voldaan. M houdt dan een vordering op V.
Indien M en V afspreken dat V deze (bruto) overwaarde in een periode van drie jaar als (extra) alimentatie verkrijgt, is een annuïtaire berekening nodig. Er wordt een leenovereenkomst gesloten voor een annuïtare hypothecaire lening. Hierdoor is de rente over dit leningdeel voor V aftrekbaar.

Bij een bruto overwaarde van € 79.453,-, een rente van 6% en een aflossing van 3 jaar, hoort een annuïteit van € 28.932,- per jaar. V ontvangt dit bedrag jaarlijks van M. Dit is een bruto bedrag (jaarlijkse afkoop door middel van extra alimentatie). V moet hier € 10.725,- belasting over voldoen (stel 36,93%). Resteert een netto bedrag van € 18.206,- waarmee zij direct een deel van de vordering aan M kan aflossen. Let op de Zorgverzekeringswet premie is hierbij niet opgenomen! 5,43% bijdrage ZorgVerzekeringswet over een maximaal inkomen van € 66.956,-.
De looptijd van de lening kan fiscaal geoptimaliseerd worden.

Vanaf 2020 wordt het belastingtarief waartegen partneralimentatie in aftrek kan worden gebracht in de inkomstenbelasting geleidelijk afgebouwd. Dit geldt alleen voor belastingplichtigen in de hoogste belastingschijf (vanaf een belastbaar inkomen van € 73.031,- in 2023). In geval van een afkoopsom van partneralimentatie zal men al snel in het hoogste tarief komen en met deze extra heffing worden geconfronteerd.

Voor dit alternatief is het van belang dat partijen in goed overleg uit elkaar gaan! Het convenant moet goed, sluitend, opgesteld worden zodat partijen geen risico lopen.
Bovenstaand voorbeeld is een creatief alternatief welke in mediation goed besproken kan worden.