De Belastingdienst start een campagne; Scheiden of uit elkaar gaan, wat zijn de fiscale gevolgen? Het is heel goed dat de Belastingdienst daar aandacht aan besteedt en duidelijkere informatie verstrekt via de website.

Ik ben mediator met een financieel/fiscale achtergrond. In deze functie ondersteun ik ook advocaten en mediators die deze achtergrond niet hebben. Dat vind ik heel leuk om te doen, het is en blijft complex. Het blijft een uitdaging om dit op de diverse niveaus uit te leggen aan partijen die in een situatie zitten dat zij uit elkaar gaan.

Het is geen schande als een advocaat/mediator hier geen verstand van heeft. Het is belangrijk dat dit duidelijk is en er een alternatief is door een samenwerkingsverband. De advocaat / mediator kan partijen doorverwijzen.

Daarbij moeten wij enorm scherp blijven als we partijen willen begeleiden op fiscaal gebied. Er verandert regelmatig het een en ander. Het is niet voor niets dat de banken, belastingdienst en pensioenfondsen gespecialiseerde afdelingen hebben voor scheidingen/ontbinding samenlevingen. Zo eenvoudig is het niet. Hieronder een kleine greep voor aandachtspunten waarop een wijziging heeft plaatsgevonden in de laatste jaren.

Fiscaal partnerschap

Het fiscaal partnerschap is in 2011 gewijzigd, met de gevolgen waarvan wij nu ook de uitspraken zien. Met name de eigen woning en de hypotheek is een onderwerp waar we scherp op moet blijven. Zie hiervoor ook de uitspraak van Hof Arnhem- Leeuwarden. Dit stel woont sinds 2009 niet meer samen, er is geen verzoek tot scheiding ingediend. Conform de regelgeving (vanaf 2011) blijven partijen fiscaal partner. Partijen betrekken ieder een eigen woning met hypotheek. Fiscaal gezien kan er maar een eigen woning zijn bij fiscaal partners. In deze uitspraak is dit goed uitgelegd. Maar hadden deze partijen dit in 2009 al kunnen voorzien?

Eigen woning

Zoals uit bovenstaande uitspraak blijkt, is de eigen woning een fiscaal belangrijk onderwerp. De Belastingdienst heeft hier al eerder een brochure voor gepubliceerd. De woning kan worden toegewezen aan één van de partijen of worden verkocht. Indien de woning onverdeelt blijft, blijven er vragen over. Hoe om te gaan met het onderhoud en de overwaarde van de woning? Wie betaalt wat en hoe gaat het met de hypotheekrente aftrek?

Gedurende een periode van 2 jaar na het verlaten van de woning (door een van de partijen) is een overgangsregeling van toepassing. Daarbij zijn ook diverse alternatieven mogelijk in het maken van afspraken mbt de hypotheekrente aftrek. Zolang dit goed wordt geformuleerd in het convenant én degene die de aangifte inkomstenbelasting verzorgt deze regels ook uitvoert is er niet veel schade.

Na 2 jaar komen de fiscale gevolgen; de helft van de hypotheekrente is aftrekbaar én de helft van de waarde van de woning met de helft van de hypotheekschuld wordt bij de vertrokken partner opgenomen in box 3 als vermogen. Uiteraard kun je afspraken maken over de belasting die moet worden voldaan in box 3, veelal wordt vergeten dat dit ook invloed kan hebben op de toeslagen.

En dan hebben we het nog niet over de wijzigingen in de aflossing van hypothecaire schulden (2013). Bij scheiding zal dit invloed hebben op de nieuwe hypotheek, voor nieuwe hypotheken geldt een aflossingsplicht; ook voor de helft van de hypotheek die wordt overgenomen van de ex partner.

Indien een van de partijen een schenking (onder uitsluiting) heeft ontvangen van zijn/haar ouders is het helemaal complex.

Kindregelingen

In 2015 zijn de kindregelingen gewijzigd. Het kindgebondenbudget is als toeslag in het leven geroepen. In de eerste maanden van 2015 (tot uitspraak Hoge Raad op 9 oktober 2015) was hier veel onduidelijkheid over. Hoe om te gaan met deze toeslag die bij een van de partijen als inkomen wordt ontvangen? In deze periode was het voor ons als mediator en begeleider heel lastig; de twee methodes werden aan partijen voorgelegd. De communicatie was duidelijk; er is was geen onduidelijkheid.

Gevolg is dat er bewuste keuzes werden gemaakt in onze praktijk; de opties zijn besproken.

Belastingsysteem/aftrekbaarheid hypotheekrente en partneralimentatie

De aftrekbaarheid van hypotheekrente is voor een bepaalde groep (met hogere inkomens) al een aantal jaren (sinds 2014) beperkt en wordt jaarlijks afgebouwd. Tot 2023 wordt deze afbouw voortgezet tot een teruggave van 37,05%.

Dat geldt eveneens voor de aftrekbeperkingen partneralimentatie. 

Het hele belastingstelsel wordt aangepast vanaf 2022. Ik lees hier weinig over, er zijn dan ook heel veel partijen die in onze praktijk komen waarvoor dit nieuw is.

Pensioenverdeling bij scheiding

Ook deze systematiek wordt aangepast. Op dit moment wordt automatisch pensioenverevening toegepast indien partijen hier niets anders over afspreken bij scheiding. De planning is deze verevening aan te passen. En wij maar bij blijven!

En zo kunnen we door blijven gaan. Er zijn onderwerpen niet genoemd, de belangrijkste zijn besproken. Natuurlijk zijn er aanvullingen!

Ik wil een beeld geven zodat inzicht bestaat in de wijzigingen die er zijn en nog komen. We moeten allemaal heel goed bij blijven zodat partijen goed worden geïnformeerd. En dat vinden wij leuk! Informeren is wat wij doen in onze praktijk. Advies geven mogen wij niet als mediator. Daarvoor hebben wij een netwerk. De diverse specialisten kunnen partijen adviseren op deze deelgebieden.

Voor ons is het belangrijk (en leuk) de diverse permanente educatie dagen bij te wonen, de wetgeving bij te houden en ook de uitspraken van de Rechterlijke instanties te blijven volgen. Uitspraken waarbij nauwelijks aandacht wordt besteed aan de fiscaliteiten. Bij ons wordt hier uitgebreid aandacht aan besteed in het convenant. Het is daarna de zorg voor partijen om de aangifte inkomstenbelasting ook zo uit te (laten) voeren. Eenvoudig is het zeker niet, duidelijk formuleren en een duidelijke uitleg kan meer inzicht geven.

Samenwerking is heel erg belangrijk. Dat moeten we blijven doen om de kwaliteit te bieden die partijen nodig hebben.